Basisscholen in Vlaanderen kunnen bij de afwezigheid van een leerkracht voor korte vervangingen een beroep doen op een pot van korte vervangingen of ‘vervangingseenheden’, gebaseerd op het aantal leerlingen per school. “Maar door corona komt dit systeem in het gedrang,” zegt Vlaams parlementslid voor CD&V en onderwijsexpert Loes Vandromme. “Er vallen meer leerkrachten uit, door ziekte of omwille van opgelegde quarantaine en dat terwijl we allen willen dat de scholen maximaal open blijven en er al heel veel druk ligt op onze leerkrachten. We moeten dringend inzetten op een versterking van de mogelijkheid tot vervangen.”
Vele afwezigheden door corona
Sinds de start van het schooljaar krijgen veel basisscholen in Vlaanderen te maken met afwezigheden van leerkrachten. Door de coronamaatregelen moeten leerkrachten dikwijls thuis blijven omwille van ziekte, quarantainemaatregelen of iemand in de familie die ziektesymptomen heeft. Zo loopt het aantal afwezige leerkrachten op. Voor afwezigheden vanaf tien aansluitende werkdagen kan de school zonder meer vervangen. De lerarenplatforms – of tijdelijk aangestelde leerkrachten - vangen langlopende afwezigheden op.
Voor korte afwezigheden is de vervangingsmogelijkheid beperkt. Basisscholen beschikken hiervoor over een kleine ‘pot’ van vervangingseenheden. “Maar die pot aan vervangingseenheden voor korte vervangingen volstaat niet,” zo waarschuwt Vlaams parlementslid Loes Vandromme (CD&V). “Sommige basisscholen laten nu al weten dat ze de eerste drie weken van het schooljaar al meer dan de helft van die ‘pot’ hebben opgebruikt.” Een coronatest – zelfs negatief – leidt tot enkele dagen afwezigheid. Daarnaast slaan scholen nog meer alarm sinds de nieuwe maatregelen van de Veiligheidsraad: vanaf 1 oktober duurt een quarantaineperiode nog maar zeven dagen in plaats van veertien dagen. Dit betekent dat men dus nog meer dan tot nu toe beroep zal moeten doen op de ‘pot’ van de korte vervangingen.
Indirecte gevolgen
Het parlementslid wijst ook op een aantal indirecte gevolgen van de ontoereikende mogelijkheden: “De ‘pot’ voor korte vervangingen werd in het verleden ook vaak gebruikt om te vervangen wanneer personeelsleden een nascholing volgen. We merken dat scholen op vandaag de boot afhouden om mensen op nascholing te sturen. Zo sparen ze vervangingseenheden op voor wanneer leerkrachten in korte quarantaine belanden.”
Bijkomend probleem is dat bepaalde regio’s in Vlaanderen vandaag al te kampen hebben met een tekort aan leerkrachten. Sommige leraren zitten thuis omdat ze tot een risicogroep behoren. “Andere schooljaren voegde men klassen samen om korte afwezigheden op te vangen. Nu in coronatijden is dat niet evident. De grootte van de klassen en de grootte van de locaties die men ter beschikking heeft, maken dit op veel scholen onmogelijk. Nu kijkt men dan naar zorgcoördinatoren om vervangingen te doen. Dit gaat ten koste van een sterk zorgbeleid waarop de minister van onderwijs wil inzetten.” zegt Loes Vandromme.
Flexibiliteit is nodig
Loes Vandromme pleit voor een flexibel systeem om korte vervangingen mogelijk te maken: “De mogelijkheid om leerkrachten te vervangen voor korte afwezigheden is vandaag van cruciaal belang om scholen maximaal te kunnen openhouden. Als we één ding geleerd hebben uit de eerste coronagolf in maart, is het dat de sluiting van de scholen een enorme impact heeft gehad op leerlingen én leerkrachten. Het is net dankzij vervangingen bij korte afwezigheden dat we vandaag de scholen zo veel mogelijk kunnen openhouden. We moeten de scholenbesturen via een voldoende flexibel systeem de mogelijkheid geven om afwezige leerkrachten te vervangen..”