1 op 3 scholen laat aanwezigheid asbest onderzoeken

Scholen die een asbestinventaris willen laten opmaken of asbest in schoolgebouwen versneld en veilig willen laten verwijderen, konden via het asbestprotocol beroep doen op subsidies en raamcontracten van OVAM. Deze legislatuur werd er met betrekking tot asbest bijkomend 40 miljoen euro voorzien voor scholen, zorginstellingen en lokale besturen. Toch deden slechts 1 op 3 scholen een aanvraag tot inventarisatie en/of verwijdering van asbest. ‘Veel te weinig voor gebouwen die zo intensief door kinderen gebruikt worden’, vind Vlaams Parlementslid Loes Vandromme (cd&v). Zij pleit voor meer sensibilisering over asbest en begeleiding en advies op maat aan scholen.

Uit cijfers die Loes Vandromme, Vlaams Parlementslid en onderwijsspecialiste voor cd&v bij de minister opvroeg, blijkt dat 2153 schoolvestigingen ondertussen al een aanvraag tot inventarisatie en/of -verwijdering gedaan hebben. Dat is ongeveer één derde van alle scholen. Voor 1870 scholen (of 87% van de aanvragen) is er ook al een inventarisatie gebeurd. ‘Er is dus nog een lange weg te gaan totdat alle scholen op zijn minst al weten waar de risico’s zitten. Voor gebouwen die zo intensief door kinderen gebruikt worden, moet dit een belangrijk aandachtspunt zijn. De inventaris wijst immers in de meeste gevallen (89%) uit dat er wel degelijk asbest zit waarvoor maatregelen nodig zijn,’ weet Loes Vandromme. ‘Dit is een zware opdracht voor scholen.’ Het parlementslid roept op om in te zetten op extra sensibilisering bij de scholen zodat er een versnelde inventarisatie komt. De overheid moet de schoolbesturen overtuigen dat er begeleiding voor bestaat en advies op maat voor scholen die moeten investeren in asbestverwijdering. Het huidige samenwerkingsprotocol liep echter eind vorig jaar af. Er moet dus dringend een nieuw protocol komen waarin afspraken kunnen gemaakt worden voor een verdere inventarisatie, over extra sensibilisering van de scholen en meer maatregelen om scholen te ontzorgen in deze materie’ stelt het parlementslid.

Premies en raamcontracten voor het inventariseren en verwijderen

Op 20 juli 2018 werd het voorstel rond het Actieplan Asbestafbouw goedgekeurd in de Vlaamse Regering. Het doel is om Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig te maken. Publieke constructies zoals onder andere schoolgebouwen hebben een voorbeeldfunctie en moeten al tegen 2034 de meest risicovolle asbest verwijderd hebben. De Vlaamse overheid voorziet daarbij via OVAM financiële ondersteuning en raamcontracten.

Ook voor het opmaken van een asbestinventaris in scholen zijn er subsidies en raamcontracten beschikbaar.

 ‘Veel scholen zijn zich bewust van het belang van de aanpak van deze asbestproblematiek. Dit is voor hen geen ver-van-mijn-bed-show,’ zegt Loes Vandromme. ‘In november 2020 hadden 1613 scholen zich aangemeld voor hulp bij de opmaak van een inventaris of verwijdering. Twee jaar later hebben al 2153 scholen dat gedaan. Maar willen we tegen 2034 alle scholen asbestveilig krijgen, dan moeten we toch een versnelling hoger schakelen. In de eerste plaats door versneld de risico’s in kaart te laten brengen,’ vindt Vandromme.   

 414 scholen (19% van het aantal scholen dat een aanvraag indiende) zijn al tot actie overgegaan en ontvingen ook al een subsidie.

Er zijn geen grote uitschieters per provincie wat betreft het tempo: in Antwerpen ontvingen 21% van de aanvragende scholen al een subsidie, in West-Vlaanderen is dat 16%.

In 406 schoolvestigingen zijn er werken in voorbereiding, lopende of heel recent opgeleverd.

‘Scholen kiezen zelf wanneer ze actie ondernemen, in functie van hun organisatie en financieel beleid,’ zegt Loes Vandromme. ‘Uit de cijfers van het aantal aanmeldingen blijkt duidelijk dat er veel goede wil is, bij de scholen. Alleen komen ze er, om uiteenlopende redenen zoals planlast, verminderde koopkracht, enz.… niet snel genoeg toe om tot investering over te gaan. We weten ook dat de laatste asbest in schoolgebouwen (zoals bijvoorbeeld in deurkaders van brandwerende deuren of in de lijm voor vloerbekleding) vaak pas verwijderd wordt bij de sloop van het gebouw maar de terugvorderingstermijn voor AGION-subsidies die nu naar 30 jaar gebracht is, stelt scholen vaak ook voor aartsmoeilijke keuzes. In plaats van sloop en herbouw, moeten ze noodgedwongen kiezen voor het oplappen van verouderd patrimonium.  De resterende terug te vorderen subsidie wordt immers te duur om tot sloop over gaan, ook al is dat vanuit de huisvestingspolitiek van het bestuur de beste oplossing.

 Deze legislatuur heeft de Vlaamse Overheid 40 miljoen extra voorzien voor asbestverwijdering in scholen, zorginstellingen en lokale besturen. Ondertussen is er al 5,7 miljoen uitgegeven aan scholen. Met nog anderhalf jaar in deze legislatuur, kan er voor wat betreft de schoolgebouwen alvast nog een tandje bijgestoken worden.

 ‘Tot slot, wachten we nog op een nieuw protocol voor asbestafbouw in scholen. Het huidige protocol liep af op 31 december 2022. Het is onduidelijk wanneer er een nieuwe overeenkomst komt en wat die zal inhouden. Op basis van de verworven inzichten moeten kapstokken ingebouwd worden om een versnelde en efficiëntere inplanning van de werven te realiseren. Dat zal een snellere benuttig van de vastgelegde middelen mogelijk maken. Daarin moet wat de cd&v-fractie betreft ingezet worden op een versnelde inventarisatie, extra sensibilisering van de scholen en meer maatregelen om scholen te ontzorgen en veel beter te begeleiden in deze thematiek,’ besluit Vandromme.