Het onderwijsdebat wordt vandaag in veel kranten, tv-studio’s en op Twitter gevoerd, maar komt zelden tot de essentie. Cd&v past voor polemische ballonnetjes en negatieve framing. “Daar hebben de leerkrachten, leerlingen en ouders allesbehalve boodschap aan,” zegt cd&v-parlementslid Loes Vandromme. Ze komt daarom vandaag met bouwstenen die het lerarenberoep versterken en aantrekkelijker maken.
Uit allerlei onderzoeken, maar ook op het terrein blijkt steeds vaker: de onderwijskwaliteit in ons land staat onder druk. Het lerarentekort is hoe dan ook een element dat daar helaas toe bijdraagt. Een leerkracht voor de klas is dan ook een must. “Wachten is geen optie meer,” zegt cd&v-parlementslid Loes Vandromme. “De negatieve framing over de job van leerkrachten zal niet bijdragen tot de oplossing. Daarom nam ik begin september het initiatief om de belangrijkste onderwijs-stakeholders rond de tafel te brengen en het debat over het lerarentekort ernstig en onderbouwd te voeren. Willen we voldoende en gemotiveerde leerkrachten voor de klas krijgen en houden, dan moet lesgeven opnieuw een positief verhaal worden. We hebben vertrouwen in de deskundigheid en het engagement van leerkrachten. Het is niet voor niets het mooiste beroep en dat moet het ook blijven.”
Geen betutteling, maar vertrouwen
De alarmbellen in het onderwijs gaan al een tijd onheilspellend af. De meest recente studie van de KU Leuven over het lerarentekort legden wederom de pijnpunten van het volledige onderwijssysteem bloot. “Helaas wordt het debat overschaduwd door het oplaten van ballonnetjes her en der. Dat is het debat en de belangrijke rol van de leerkracht onwaardig,” zegt Loes Vandromme. “De job van leerkracht moet opnieuw aan aanzien en respect krijgen. Dat doe je niet door hen te behandelen als pionnen op een ideologisch schaakbord. Ervoor kiezen om leerkracht te worden, is een bewuste en een positieve keuze. Daarom is het belangrijk dat de loopbaan van een leerkracht mee kan evolueren met de tijd.
4 bouwstenen voor de herwaardering van de leerkracht
Goed onderwijs begint bij sterke leerkrachten. Hun loopbaan deze eeuw inloodsen is dan ook één van de eerste uitdagingen die cd&v wil aanpakken. Hoe doen we dit? Door schoolbesturen ruimte te bieden om een modern HR-beleid te kunnen voeren. De overheid dient daarbij een faciliterende rol te spelen.
Topprofielen in onderwijs aantrekken en behouden
Uit de cijfers blijkt dat heel wat beginnende leerkrachten er snel de brui aan geven. Het bij elkaar moeten ‘sprokkelen’ van uren in verschillende scholen en de onzekerheid door tijdelijke opdrachten zijn bijvoorbeeld twee bekende factoren die maken dat starters na een tijdje afhaken. Daarom pleit Vandromme voor een gegarandeerde ingroeibaan voor starters. Zo hebben ze één jaar voltijdse werkzekerheid om praktijkervaring op te kunnen bouwen zonder de rompslomp van uren te zoeken en wordt de aanvangsbegeleiding ook niet in stukken gehakt. Om de praktijkervaring tijdens de opleiding goed te begeleiden, brengen we het idee van de oefenscholen terug in het voetlicht.
Maar ook verder in de loopbaan verdienen leerkrachten meer waardering. Daarom stelt Vandromme ook voor het beroep van leerkrachten een menu van extralegale voordelen te voorzien zoals in de privésector waarbij een deel van de verloning gepersonaliseerd kan worden, op basis van lokale noden. Daarbij zitten de schoolbesturen aan de knoppen, dicht bij de klasvloer, en in nauw overleg tussen werkgevers en de vakbonden. Ook het meenemen van meer jaren geldelijke anciënniteit als men de overstap maakt uit de privésector zal meer mensen overtuigen om een overstap naar het onderwijs te zetten. Via het opzetten van een groeipad moeten we dit bespreekbaar maken. Met een bijblijf-bonus geven we leerkrachten na 5 jaar de mogelijkheid om zich te blijven professionaliseren en specialiseren via een leerkrediet dat ze naar eigen wens kunnen inzetten.
Organisaties (bedrijven, social profit,…) die personeel met de juiste competenties ter beschikking wil stellen van scholen, willen we daarvoor belonen. Ook voor topprofielen is werkbaar werk, zeker op het einde van de loopbaan, een noodzaak die we niet uit oog mogen verliezen.
Schoolmaken is een ploegsport
We zien dat het huidige systeem van bekwaamheidssystemen op haar limieten botst. Daarom pleit Vandromme ervoor schoolbesturen meer autonomie te geven in de beslissing over wie “voldoende geacht” kan worden om een bepaald vak te geven of in een bepaald ambt aangesteld te worden. Sterke schoolteams bestaan uit personeelsleden met aanvullende competenties. Via het uitbouwen van een leerladder (van onderwijsassistenten tot masters) geven we schoolbesturen de kans om die teams ook zo uit te bouwen. Samen met veel kansen tot professionalisering. Cd&v heeft vertrouwen in schoolbesturen en wil hen meer vrijheid geven om de toegekende middelen in te zetten via één pakket personeelsmiddelen en één pakket aan werkingsmiddelen die men tijdig kent om zo de personeelspuzzel goed te kunnen leggen. Door scholen te ontzorgen en te ondersteunen via brugfiguren, kunnen teams zich ook meer focussen op het leerproces zelf.
Sterke schoolleiders
Om de planlast en administratieve rompslomp voor leerkrachten op te vangen pleit Vandromme voor grotere schoolbesturen die op menselijke schaal de nodige zekerheid, professionalisering en werkondersteuning aan leerkrachten kunnen bieden. Sterke schoolbesturen zouden een mythe zijn zonder geëngageerde burgers die hun expertise willen inzetten voor de school van hun kinderen of de school in hun buurt. Om ook hen aan boord te houden pleit Loes Vandromme voor de toekenning van “bestuursverlof” a rato van een halve dag per maand voor mensen die zich engageren in het schoolbestuur van een school. Omdat sterk beleidsvoerend vermogen aangemoedigd moet worden, maken we het mogelijk om scholen die aan bepaalde kwalitatieve voorwaarden voldoen, vrij te stellen van bepaalde verplichtingen en controle.
De kracht van digitalisering
Ook de technologische vooruitgang en digitalisering moet intensief deel uitmaken van de carrière van een leerkracht, zowel ingebed in de opleiding als op de klasvloer zelf. De overheid dient een faciliterende rol te spelen bij de inbedding van educatieve technologische tools in de loopbaan van een leerkracht.
Sterke leerkrachten in sterke schoolbesturen, dat is het uitgangspunt van cd&v om de onderwijskwaliteit terug op peil te krijgen. Leerkrachten zijn geen handelaars in een kennisfabriek. Kiezen voor een welbepaalde school, zowel als leerkracht en als ouder, steunt op een bewuste keuze voor een leef- en leergemeenschap binnen het pedagogisch project dat een school uitdraagt en die jonge mensen vormt. Dat principe van vrijheid van onderwijs blijft voor cd&v voorop staan. Scholen hebben geen nood aan een betuttelende overheid, wel aan ruimte en aan faciliterend personeelsbeleid.
Met deze bouwstenen wil cd&v-parlementslid Loes Vandromme de loopbaan van leerkrachten rijmen met de uitdagingen anno 2023. Dit doen we met concrete, gerichte en onderbouwde maatregelen die dienen om het debat te openen, niet om het te sluiten. Op die manier stelt cd&v zich op als een betrouwbare gesprekspartner in een onderwijsdebat dat meer sérieux en dus meer langetermijnvisie verdient, te beginnen bij de hoekstenen van ons onderwijs, de leerkracht en hun loopbaan.
