Heel wat kinderen en jongeren in Vlaanderen groeien op in een gezin waar de moeder of vader ernstig ziek is of een chronische aandoening heeft. Ze nemen heel vaak ook mee de zorg op voor hun zieke moeder of vader, broer of zus. ‘De rol die deze kinderen en jongeren op zich nemen, heeft heel wat gevolgen voor hun eigen leven en ontwikkeling,’ stelt Vlaams Volksvertegenwoordiger Loes Vandromme. ‘Om deze jongeren tot steun te zijn, werken sommige scholen een uitgebreid beleid rond mantelzorg uit. Wat een heel goede zaak is.’
‘Samen naar een mantelzorgvriendelijke school’
Samana is één van de erkende verenigingen van gebruikers en mantelzorgers en werkte ondertussen al met 17 scholen een uitgebreid mantelzorgbeleid uit, aan de hand van het project ‘Samen naar een mantelzorgvriendelijke school’, zo blijkt uit gegevens die Vlaams volksvertegenwoordiger Loes Vandromme bij minister Beke opvroeg. Met dat project bouwt Samana concreet samen met de scholen aan een ondersteunende schoolomgeving voor jonge mantelzorgers.
Vier jaar geleden (schooljaar 2017-2018) startte Samana dit project op waar toen 2 Limburgse scholen als pilootschool aan deelnamen.
Één jaar later kreeg het project meteen navolging in West-Vlaanderen waar RHIZO Kortrijk voor 2 campussen intekende.
In 2019-2020 startten 6 scholen een traject: het Atheneum Avelgem en VISO Roeselare op 2 campussen in West-Vlaanderen. Het HIVSET Turnhout en KOSH Herentals in Antwerpen en het Junior Atlascollege in Limburg. Corona gooide echter roet in het eten zodat het project niet volledig kon afgewerkt worden.
In het voorbije schooljaar 2020-2011 maakten alle scholen hun traject af en schreven ook 6 nieuwe scholen in Ic Dien Roeselare, ZOWE Brugge, ZOWE Oostende, MMI Kortemark uit West-Vlaanderen, BuSo Don Bosco in Aalst en Sint-Aloysius in Geel.
De oproep voor het nieuwe schooljaar loopt momenteel. Het traject voor scholen is helemaal gratis maar vraagt wel een engagement om het traject van minstens één schooljaar te volgen. Na het project kan de school verder bouwen op een goed uitgewerkte visie rond een mantelzorgvriendelijke school.
Vlaams beleid
‘De minister van Onderwijs gaf eerder al te kennen geen voorstander te zijn van een specifiek statuut voor mantelzorgers. Hij verwijst naar de leerlingenbegeleiding die de zorg voor mantelzorgers in scholen kan opnemen. Toch is een vertrouwenspersoon op school volgens mij geen overbodige luxe,’ stelt Loes Vandromme. ‘Bovendien ligt er nog heel wat werk op de plank rond sensibilisering. Jonge mantelzorgers beseffen soms niet, dat ze mantelzorger zijn en beroep kunnen doen op faciliteiten of dat er lotgenoten zijn met wie ze kunnen praten over hun situatie.’
Ondertussen zijn er al verschillende onderzoeken gevoerd die zich richten op de leefsituatie van de specifieke groep kinderen en jongeren. Blijkt dat jonge mantelzorgers niet alleen maar negatieve, maar ook positieve gevolgen ervaren uit hun eigen situatie. Toch zijn er enkele opmerkelijke conclusies uit de onderzoeken. Zo hebben jonge mantelzorgers die thuis minstens vier uur helpen te kampen met verschillende welzijns- en gezondheidskenmerken, zoals slaapproblemen, ervaren ze een mindere kwaliteit van leven of maken ze zich zorgen over de thuissituatie. Het hoeft geen betoog dat de coronacrisis voor jonge mantelzorgers ook extra zwaar is geweest: de angst om besmet geraken, was nog net iets groter bij deze groep of leerlingen konden vaak niet naar school waardoor ze de zorg even van zich af konden zetten.
Momenteel werkt minister Beke aan een nieuw Vlaams mantelzorgplan dat voorzien is om in te gaan op 1 januari 2022. Hij liet alvast optekenen dat extra aandacht voor jonge mantelzorgers zeker deel zal uitmaken van dit nieuwe mantelzorgplan.
Op zaterdag 17 mei zette het Poperingse OverKophuis in de Komstraat de deuren niet alleen open voor jongeren, maar ook voor buren, ouders en sympathisanten. Het huis kwam er in mei 2022. Drie jaar later staat de teller op bijna 8000 bezoekjes van jongeren tussen 12 en 25 jaar.
Vlaams parlementslid Loes Vandromme (cd&v) is geen voorstander van één centraal, online aanmeldingssysteem voor alle scholen in het buitengewoon basis- en secundair onderwijs in Vlaanderen, waarin bij de toekenning van een school zal gekeken worden naar de afstand tussen de woonplaats van het kind en de school. “Dit kan er net voor zorgen dat de busritten voor die leerlingen die nu al lang onderweg zijn naar en van school, alleen maar langer worden”, stelt het parlementslid.
Iets meer dan een jaar geleden werd de wateroverlast van november 2023 als ramp erkend. Vandaag zijn zo goed als alle schadedossiers behandeld. Het aangevraagde schadebedrag bedroeg in totaal iets meer dan 36 miljoen euro. 58% van alle dossiers komt ook in aanmerking voor een tegemoetkoming. In zes op de tien goedgekeurde dossiers is de tegemoetkoming ook al effectief uitbetaald: het gaat over iets meer dan 1.8 miljoen, omgerekend dus zo’n 5% van het oorspronkelijk gevraagde bedrag. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams Parlementslid Loes Vandromme (cd&v) opvroeg bij de minister-president. Het parlementslid doet een oproep om de modaliteiten van het Rampenfonds nog eens goed onder loep te nemen. ‘Mensen zijn vooraf beter goed op de hoogte waarvoor tussenkomst voorzien is en waarvoor niet. Het is zeer ontmoedigend om achteraf te moeten vaststellen dat velen niet aan de voorwaarden bleken te voldoen maar toch de moeite deden om een dossier op te maken.’